Nagranie 21b/2014
„Śledztwo w sprawie PRL-u”
(trailer – 8 min. 58 sek.)
Nagranie wykonano w studiu Krakowskiej Szkoły Filmowej im. Wojciecha Jerzego Hasa.
W nagraniu wzięli udział Anna i Jerzy Mielniczukowie, tzw. „Dzieci” z osiedla Kazimierzowskiego.
Anna Mielniczuk (z domu Moskal) urodzona 5 kwietnia 1960 w Stalowej Woli. W latach 1979–1983 studiuje na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, początkowo na wydziale metalurgii, a potem na wydziale organizacji i zarządzania. Od grudnia 1981 związana ze strukturami podziemnymi NZS-u. W latach 1982–1984 działa aktywnie w strukturach ruchu oporu NZS-u jako kolporter, wydawca prasy podziemnej, drukarz. Uczestniczy w nadawaniu podziemnych radiostacji „Hutnik i NZS. Współpracuje przy akcjach pomocy dla internowanych i uwięzionych. Aresztowana 10 czerwca 1983 roku, przetrzymywana w areszcie śledczym przy ul. Montelupich w Krakowie i następnie w Myślenicach do 26 lipca 1983 roku. Zwolniona na mocy amnestii. Uczestniczka spotkań Duszpasterstwa Akademickiego, Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Krakowie. Współpracowała z regionalnymi strukturami podziemnej „Solidarności”, TKRH i środowiskiem „Hutnika”. Zwolniona z uczelni. W latach 1988–1989 podejmuje raz jeszcze działalność wydawniczą i kolporterską w Stalowej Woli. Wspomaga strajki 1988 roku. Wydaje m.in. czasopismo „SMiS”. Rozpracowywana przez Wydz. III-1 KW MO/WUSW w Krakowie od 1983 roku w ramach SOR „Młodzi”.
Jerzy Mielniczuk urodzony 8 stycznia 1960 roku w Tomaszowie Lubelskim, od 1980 roku studiuje na wydziale metalurgii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Członek Niezależnego Zrzeszenia Studentów, uczestnik strajku okupacyjnego na Akademii Górniczo-Hutniczej. Po 13 grudnia 1981 r. uczestnik strajku w Hucie im. Lenina. 16 grudnia zostaje zatrzymany i pobity. Zwolniony 20 grudnia 1981 roku natychmiast podejmuje działania konspiracyjne. Jest współzałożycielem Ruchu Oporu NZS. Jest pomysłodawcą, wydawcą i redaktorem pisma RO NZS „Barykada”. Jest redaktorem technicznym i autorem tekstów w innych pismach krakowskiego NZS. Jest współorganizatorem drukarni na os. Kazimierzowskim. Czynnie drukuje. Jest również kolporterem wydawnictw podziemnych. Współorganizuje akcje ulotkowe, czynnie uczestniczy w nadawaniu podziemnego radia „Hutnik” i radia NZS-u. Uczestniczy w wielu manifestacjach w Krakowie. Organizuje akcje ulotkowe i plakatowe w Tomaszowie Lubelskim. 13 maja 1982 roku skazany przez kolegium ds. wykroczeń w Krakowie na karę grzywny za udział w manifestacji 3-majowej. 10 czerwca 1983 roku aresztowany w drukarni na os. Kazimierzowskim, przetrzymywany w areszcie śledczym w Krakowie. 25 lipca 1983 roku zwolniony na mocy amnestii. Zatrzymywany i przesłuchiwany jeszcze wielokrotnie. W latach 1988–1989 wydaje i drukuje w Stalowej Woli pismo „SMiS”. W 1988 roku poprzez druk ulotek i biuletynów strajkowych wspomaga strajk w Hucie Stalowa Wola. Od 1989 członek NSZZ „Solidarność”.
Od 28 grudnia 1981 roku rozpracowywany przez Wydz. III-1 KW MO/WUSW w Krakowie, od 16 czerwca 1983 rozpracowywany w ramach SOR „Młodzi”, od 27 kwietnia 1989 przekwalifikowany do rozpracowywania w ramach SOR „Pracownia”.
Przesłuchiwał: Tomasz Gugała. Trailer – 8 min. 58 sek.
Jerzy opowiada o spotkaniu z Wojciechem Marchewczykiem po pacyfikacji strajku w Nowej Hucie. Opisuje drukarnię na osiedlu Kazimierzowskim, podział i technologię pracy oraz technikę sitodruku. Wyjaśnia sposoby zaopatrzenia drukarni i specyfikę kolportażu. Wspomina kontakt z redakcją „Hutnika” i wizyty „Ostrożnego”. Opisuje szkolenia drukarzy na os. Kazimierzowskim i stopniową rezygnacja z akcji ulotkowych. Anna i Jerzy przedstawiają historię Radia NZS-u i Radia „Hutnik” i tworzenia audycji. Przedstawiają techniki potwierdzeń skuteczności nadawania, opowiadają jak powstawały audycje, precyzują czas nadawania oraz organizację i zabezpieczenie emisji. Nawiązują do współpracy z NZS Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opowiadają o prawdziwym przebiegu położenia tablicy pamiątkowej rejestracji NZS-u w dniu 17 lutego 1983 roku, w pobliżu Collegium Novum. Podają szczegóły wykonania projektu, odlewu, transportu, ukrycia i osadzenia płyty. Jerzy wspomina sabotaż kwasem mlekowym Studium Wojskowego UJ. Opowiada też o częstym karaniu przez kolegia ds. wykroczeń i przedstawia osobliwy „patent” na odzyskiwanie zarekwirowanych dowodów osobistych. Anna i Jerzy opisują współdziałanie grup NZS-owskich, wyjaśniają okoliczności i przyczyny wpadki drukarni na os. Kazimierzowskim. Jerzy zauważa brak ostrzeżenia ze strony Solidarności, pomimo ich wiedzy o zagrożeniu. Oboje wyjaśniają niefortunność kontaktu z donosicielem Arturem Bieszczadem. Jerzy opisuje „kocioł” i kolejne zatrzymania, następnie śledztwo i dalszą odsiadkę (pobyt na Mogilskiej i więzienie na Montelupich) oraz spotkanie w celi z ofiarami wpadki przy Dolnych Młynów. Anna opisuje pobyt w więzieniu w Myślenicach. Oboje wspominają spotkanie po opuszczeniu więzień. Anna utratę mieszkania na os. Kazimierzowskim i przeprowadzka na ul. Prądnicką. Oboje mają problemy z kontynuacją studiów. Szykany na Wydziale Metalurgii i innych. Rezygnacja ze studiów Anny. Permanentne zatrzymywanie Jerzego przez SB. Wspominają ślub i zatrzymanie Jerzego przez SB tuż przed ślubem oraz zatrzymanie świadka ślubu w areszcie na 3 miesiące. Jerzy opowiada o innych przypadkach i okolicznościach zatrzymań i ostatecznym relegowaniu ze studiów. Wspomina współpracę z TKRH i dalsze zaangażowanie w druk. Podkreśla kontynuację „Barykady”, opisuje komercjalizację „zawodu” drukarza podziemia. Rehabilitacja Jerzego podczas rządów Cimoszewicza. Jerzy wspomina druk w Stalowej Woli, wpadki w Krakowie, zmianę miejsca zamieszkania oraz druk dla strajku w Hucie Stalowa-Wola. Docenia udział teściowej w druku dla Huty Stalowa Wola. Opowiada o druku Stalowowolskiego Miesięcznika Solidarności. Oboje wspominają redakcję Hutnika i własną rolę tzw. „Dzieci” w podziemiu.
Czas emisji – 94 minuty.
